برخی موارد مورد سؤال در صراط و محشر
علاّمه ی مجلسی رحمه الله در حقّ الیقین از کتاب عقاید شیخ صدوق رحمه الله نقل کرده است که فرمود : اعتقاد ما در عقباتی که بر راه محشر است، آن است که هر عقبه ای اسم واجبی و فرضی است از اوامر و نواهی الهی، پس (انسان) به هر عقبه ای برسد که مسمّی به اسم (آن) واجب است اگر تقصیر در آن واجب کرده است، او را در آن عقبه هزار سال باز می دارند و طلب حقّ خدا در آن واجب از او می کنند، اگر بیرون آمد از عهده ی آن به عمل صالح (او) که (در) پیش فرستاده باشد، یا (به) رحمتی از خدا که او را دریابد، نجات می یابد از آن و می رسد به عقبه ی دیگر، پس پیوسته او را از عقبه ای به عقبه ی دیگر می برند و نزد هر عقبه سؤال می کنند از آن چه او در صاحب اسم آن عقبه تقصیر کرده است، پس اگر از همه سلامت بیرون رفت، منتهی می شود به دار بقا، پس حیاتی می یابد که هرگز مرگ در آن نمی باشد و سعادتی می یابد که شقاوت با آن نمی باشد و ساکن می شود در جوار خدا با پیغمبران و حُجَج و صدّیقین و (شفعا){شهدا} و صالحان از بندگان خدای تعالی.
و اگر او را بر عقبه ای حبس کنند و طلب کنند از او حقّی را که تقصیر در آن کرده و نجات ندهد آن را عمل صالحی که پیش فرستاده باشد و در نیابد او را رحمتی از جانب حق تعالی، می لغزد قدمش از آن عقبه و فرو می رود در جهنّم. پناه می بریم به خدای تعالی از آن.
و این عقبات همه بر صراط است، و اسم یک عقبه از آن ها « ولایت » است که همه ی خلایق را نزد آن عقبه باز می دارند و سؤال می کنند از ولایت امیرالمؤمنین و ائمّه ی بعد از او علیهم السّلام، اگر اتیان به آن کرده است، نجات می یابد و می گذرد و اگر نه، فرو می رود به سوی جهنّم چنان که حق تعالی فرموده است:
« وَقِفُوهُم إِنَّهُم مَسؤُولُونَ » / سوره ی صافّات، آیه ی 24 (آن ها را نگه دارید که از آن ها سؤال می شود.)
و اهمّ عقبات، مرصاد است: « إِنَّ رَبَّکَ لَبِالمِرصَادِ » / سوره ی فجر، آیه ی 14 ( همانا پروردگارت در کمین گاه است.)
حق تعالی می فرماید : « به عزّت و جلال خود سوگند یاد می کنم ! از من نمی گذرد ظلم ظالمی ».
و اسم یک عقبه رَحِم است، و اسم دیگری امانت است و اسم دیگری نماز. و به اسم هر فرضی یا امری یا نهیی، عقبه (ای) است که بنده را نزد آن عقبه باز می دارند و از آن فرض سؤال می کنند.
منازل الآخره (زندگی پس از مرگ) / حاج شیخ عبّاس قمی رحمه الله/ فصل نهم/ صراط
