تاثیر لقمه حرام و حلال

اثرات مال حرام در زندگی چیست؟ آیا شخص نمی تواند هدایت یابد؟

در این زمینه به نکات زیر توجه نمایید:
اولین و مهمترین شرطی که اهل معرفت برای سالکین و مؤمنین در رسیدن به کمال و بلکه انسانیت بر می شمارند، موضوع رزق حلال، تأمین معیشت از طریق لقمه حلال و کسب حلال است.
لقمه حرام علاوه بر این که بر شخصیت خود فرد اثر سوء می گذارد و باعث تاریکی و قساوت قلب می شود، بر فرزندان و نسل آدمی نیز همین تأثیر را منتقل می نماید.
براى لقمه حرام در روایات آثارى بیان گشته است که به برخى اشاره مى‏نماییم: عدم استجابت دعاها، عدم قبولى نماز، پذیرفته نشدن اعمال صالح، عدم استشمام بوى بهشت، تضعیف ایمان، اخراج از صیانت الهى، کاهش رزق حلال، خروج از ولایت پیامبر و اهل بیت او، حسرت در روز قیامت، لعن ملائکه، کوردلى. در مقابل لقمه حلال هر چند رنگین نباشد، موجب نورانیت دل و استجابت دعا و آمرزش و حفاظت الهى مى‏گردد ، (میزان‏الحکمه، ج 2 ، ص 480).
مال شبهه‏ناک، به مالى گفته مى‏شود که نه علم به حلال بودن آن هست و نه علم به حرام بودن، بلکه احتمال حرمت آن داده مى‏شود، این مال گرچه حرام نیست، اما بهتر است از آن نیز احتراز گردد تا انسان از مفسده‏هاى مذکور در امان ماند.
لقمه حرام معنای گسترده ای دارد و منظور از آن خصوص غذا نیست بلکه منظور هر نوع استفاده از چیزی است که از راه موازین شرعی و احکام الهی به دست نیامده باشد، چه از راه دزدی باشد یا رشوه یا کلاهبرداری یا کم کاری یا خمس و زکات ندادن یا بدون اجازه صاحبش دست بردن و تصرف کردن.
البته باید توجه داشت تأثیر لقمه حرام در حد زمینه و اقتضا است نه علت تامه؛ یعنى آن که زمینه را براى برخى گرایش‏هاى ناروا فراهم مى‏کند نه آن که از انسان سلب اختیار کند. چه بسا فرزندى که از پدر و مادر کافر به وجود مى‏آید ولى راه خیر در پیش مى‏گیرد، چون با اختیار و فطرت خویش به سوى کمال حرکت مى‏کند بنابراین شما نیز مى‏توانید با اختیار و معرفت خویش آن نقیصه را جبران کنید. مسلما مراقبت شما جبران گذشته‏ها را خواهد کرد و خداوند نیز هم آمرزنده است و هم جبران کننده. آنچه مسلم است این است که عنصر وراثت در شخصیت انسان مو ثر است اما این تا ثیر به حدى نیست که اختیار را از انسان سلب کند بلکه تنها مسیر رسیدن به کمال معنوى را نزدیک یا طولانى مى‏کند. به عبارت دیگر آهنگ و میزان گرایش به سمت نیکیها و بدیها را کمتر یا افزونتر مى‏سازد و در نتیجه کسى که با وجود چنین عواملى راه درست را در پیش گیرد از پاداش افزونترى بهره‏مند خواهد شد زیرا با دشوارى و تلاش بیشترى این راه را پیموده است.
با توجه به آیه 27 سوره آل عمران که مى‏فرماید : «تخرج الحى من المیت و تخرج المیت من الحى ؛ خداوند زنده را از مرده و مرده را از زنده خارج مى‏سازد» مى‏توان گفت که وراثت آزادى را از انسان نمى‏گیرد زیرا چه بسا انسانهاى زنده دل که از انسانهاى مرده دل پدید آیند و برعکس (تفسیر نمونه ذیل آیه)
نکته دیگر این است که آثار وضعی لقمه حرام و مال و غذای مشکوک مربوط به صورت علم و آگاهی است و اگر در صورت عدم آگاهی هم اثر وضعی باقی باشد، کم رنگ و کم اثر است و با اعمال نیک و نیت خوب و عبادات از بین می رود - پس در عین حساس بودن و مراقب بودن باید از وسواس و بدبینی و جستجو در این مورد پرهیز کرد و تا زمانی که علم به حرام بودن نداریم از بدبینی و ترتیب اثر دادن پرهیز کنیم.
بنابراین لقمه حلال یا حرام هر دو جزء علت است نه تمام علت لذا گاهی از انسان های پاک مانند پیامبران و امامان، فرزندان ناشایست به دنیا می آیند مانند پسر نوح و جعفر کذاب پسر امام حسن عسکری(ع) و گاهی از افراد ناشایست فرزندان پاکی به دنیا می آیند.
برای مطالعه بیشتر در زمینه تأثیر حرام بر انسان ر.ک:
1. نقطه های آغاز در اخلاق اسلامی، ص 106
2. معراج السعاده، ص 440
3. میزان الحکمه، ج 2، ص 372